Web Sayfası Bilgileri

T.B.M.M. Tutanak Dergisi

1. - Kırıkkale Milletvekili Recep Mızrak'ın, Kırıkkale'de meydana gelen patlamaya ilişkin gündemdışı konuşması ve Sanayi ve Ticaret Bakanı E. Yalım Erez'in cevabı

BAŞKAN - Birinci gündemdışı söz, Kırıkkale'de meydana gelen olay konusunda gündemdışı söz isteyen, Kırıkkale Milletvekili Sayın Recep Mızrak'a verilmiştir.

Buyurun Sayın Mızrak. (ANAP sıralarından alkışlar)

Süreniz 5 dakikadır.

RECEP MIZRAK (Kırıkkale) - Sayın Başkan, değerli arkadaşlar; hepimizin televizyonlardan çok yakından takip ettiği gibi, Kırıkkale'de meydana gelen, neredeyse bir afet halinde cereyan eden patlamalarla ilgili söz almış bulunmaktayım. Bu konuda, Yüce Meclisi bilgilendirmek üzere huzurlarınıza geldim.

Değerli arkadaşlar, hepimizin de bildiği gibi, Perşembe günü; yani, 3 Temmuz 1997 Perşembe günü, sabah saat 9'a 10 kala, Kırıkkale Mühimmat Fabrikasının imlâ bölümünde bildiğimiz patlama meydana gelmiştir. İlk patlamayı takiben hemen gerekli müdahaleler yapılmış olmasına rağmen, maalesef diğer patlamalar önlenememiş, yaklaşık olarak 20 civarında patlamayla bu imlâ fabrikasının tümü neredeyse yok olmuştur.

Değerli arkadaşlar, bu imla fabrikasının yok olmasına neden olan patlamalar sonucunda, zaten, son yıllarda, ülkemizde en fazla göç veren, fakirliğin, fukaralığın ve ihtiyacın en fazla kol gezdiği, en fazla bulunduğu Kırıkkale daha da sarsılmış, daha da belini doğrultamaz bir hale gelmiştir. Kırıkkale, bu patlamayla daha da sarsılırken, diğer taraftan, bu patlamanın vuku bulduğu imlâ bölümüne sahip bulunan mühimmat fabrikasının önemi, bu patlamanın önemini bir kat daha artırmaktadır.

Değerli arkadaşlar, burada meydana gelen zarar, sadece tesis anlamında, yaklaşık 50 milyon dolar civarındadır; yani, bu tesisin yeniden inşa edilebilmesi, bu tesisin üretimini ikame edebilecek yeni bir fabrikanın kurulabilmesi için bu kadar paraya ihtiyaç bulunmaktadır. Bunun ötesinde, Kırıkkale'de, bir taraftan tahrip olan evler, işyerleri, diğer taraftan bunun içerisinde tahrip olan ticarî emtialar, mallar ve yine bunun yanında, esnafın, şu günlerde, bu hadiseden dolayı iş yapamaması dolayısıyla, alacaklarını tahsil edememesi dolayısıyla uğranılan zararlar ciddî boyutlara ulaşmıştır.

Yine, bu mühimmat fabrikasının imlâ kısmının bu şekilde bir patlamaya maruz kalması, 4'ü Kırıkkale'de olmak üzere, 9 fabrikamızın kapasite kullanım oranlarının aşağılarda oluşmasına sebep olabilecek bir netice doğurmaktadır; çünkü, imlâ fabrikası, mühimmat fabrikası, bu 9 fabrikanın -bu fabrikaların 4'ü Kırıkkale'dedir- mamul maddelerini, hammadde olarak kullanan bir fabrikaydı. Bu fabrikanın çalışmaması, diğerlerinin de çalışamaması anlamına gelmektedir.

Burada, memnuniyet verici olan hadise şudur: Çok değerli İçişleri Bakanımız, patlamayı haber alır almaz gidip -zannediyorum saat 09.30-10.00 sıralarında- hadiseye nüfuz etmiş ve hadiseyi kontrol altına almıştır. Bunu takiben, ilgili diğer bakanlarımız, süratli bir şekilde Kırıkkale'ye intikal etmişler, burada, bir taraftan gerekli tedbirleri alırlarken, diğer taraftan da, Kırıkkaleli hemşerilerimizin morallerinin yüksek tutulmasına, Kırıkkaleli hemşerilerimizin bu faciayı göğüslemelerine, moral yönünden, ciddî anlamda katkıda bulunmuşlardır. Yine, bu bazda, Sayın Cumhurbaşkanımıza ve ilgisini esirgemeyen Sayın Başbakanımıza, Kırıkkaleliler adına, şükranlarımı arz etmeyi bir borç bilirim.

Değerli arkadaşlar, bundan sonra, devletimize ve Hükümetimize düşen görevler olacaktır. Her şeyden önce, mağdur durumda olan ve Türkiye'de göç veren 17 civarındaki şehir arasında, ciddî anlamda bir göç vermeyle 7 nci sırada bulunan ve bu durumu da gelir noksanlığından, gelir elde edememesi ve geçinememesinden kaynaklanan Kırıkkale, bu mağduriyetinin daha da artmaması için gerekli desteği, gerekli ilgiyi beklemektedir.

Bu bakımdan, birtakım tedbirlerin alınması lazım. Tedbirlerin başında, her şeyden önce, Hükümetimizin de ilan ettiği gibi, burada uğranılan zararlar, yani, tahribattan, kırıklıklardan, yıkılmadan kaynaklanan zararlar ve bozulmadan kaynaklanan zararlar süratli bir şekilde tazmin edilmeli, karşılanmalıdır. Onun ötesinde, Ziraat Bankasına, Halk Bankasına ve esnaf kefalet kooperatifine olan borçlar en azından 1 sene süreyle ertelenmelidir.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Sayın Mızrak, 1 dakika veriyorum, ondan sonra uzatmam. Rica ediyorum... Çünkü, çok yoğun bir gündemimiz var.

RECEP MIZRAK (Devamla) - Toparlıyorum Sayın Başkan.

Yine, ertelenen borçlar kadar, yeniden kredi açılmasında fayda görmekteyiz.

Değerli arkadaşlar, Kırıkkale hakikaten mağdur, Kırıkkale, hakikaten perişan vaziyettedir. Kırıkkale, afet bölgesi ilan edilmeli ve götürü vergiler konusu yeniden gözden geçirilmelidir; gerekirse, Gelir ve Kurumlar Vergilerinin ilk taksitleri, takip eden taksitle birleştirilmelidir.

Değerli arkadaşlar, Kırıkkale'deki fabrikalar 1927 ile 1936 yılları arasında yapılmıştır. Bu, bir hadisenin de yeniden gündeme getirilmesine dikkatimizi çekmektedir: Bugün, Türk Silahlı Kuvvetlerinin ihtiyaçlarının yaklaşık olarak yüzde 76'lık kısmı ithalatla karşılanmakta, yüzde 24'lük kısmı ise yerli olarak karşılanmaktadır. Yerliler içerisinde öyle tesisler var ki, bunların kesinlikle yedeklenmesi lazım; bunlardan birisi de mühimmat fabrikası. Kırıkkale'ye kurulacak olan yeni bir fabrika...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Tamam Sayın Mızrak...

RECEP MIZRAK (Devamla) - Şunu da tamamlayayım...

BAŞKAN - Hayır efendim, vermeyeceğim... Rica ediyorum... Bakın, sizden sonra da çok konuşmacı var. Rica ediyorum... Zaten, aynı konuda 3 arkadaşa söz verdim. Rica ediyorum...

RECEP MIZRAK (Devamla) - Bir tane değil, gerekirse, kapasiteleri düşük tutulmak suretiyle asgarî iki tesis kurulması gerekir diye düşünüyorum.

Teşekkür ediyor, bu vesileyle hepinize saygılar sunuyorum. (ANAP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN - Teşekkür ederim.

Sayın milletvekilleri, Kırıkkale'de meydana gelen yangın, gerçekten, ülkemiz için büyük bir facia ve bu facia, hem millî servetimizin kaybına hem savunma sanayimizin zayıflamasına hem de birçok vatandaşımızın mağdur olmasına neden olduğu için, bugün, dört Kırıkkale milletvekili gündemdışı söz istedi. Konunun önemine binaen -tabiî, üç kişiye söz vereceğim için- her partiden bir arkadaşa söz verdim.

2. - Kırıkkale Milletvekili Mikail korkmaz'ın, Kırıkkale'de meydana gelen patlamaya ilişkin gündemdışı konuşması ve Sanayi ve Ticaret Bakanı E. Yalım Erez'in cevabı

BAŞKAN - İkinci sözü, yine aynı konuda gündemdışı söz isteyen Kırıkkale Milletvekili Sayın Mikail Korkmaz'a verdim.

Buyurun efendim. (RP sıralarından alkışlar)

Sayın Korkmaz, sizin süreniz de 5 dakika.

MİKAİL KORKMAZ (Kırıkkale) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; hepinizi hürmetle selamlıyorum.

Bildiğiniz gibi, geçen hafta perşembe günü, hepimizi derinden yaralayan bir faciayı Kırıkkale'de yaşadık. Bu tip bir patlama 1986 yılında olmuş ve 8 vatan evladının toprağın kara bağrına gitmesiyle neticelenmişti. Allah, yeniden, böyle bir faciayı Anadolu coğrafyasına nasip etmesin.

Bu patlama neden olmuştur? İki türlü sebep vardır: Birincisi, sabotaj, ikincisi, ihmal. Saat 09.00'da patlama oluyor. Her gün saat 10.00'da çay molası verilmesi gerekirken, o gün, saat 09.00'da veriliyor.

Bir başka husus şudur: Orada hiç kimse ölmemiştir arkadaşlar. “Bir kişi öldü” deniyor. Ben, çok önemli bir kaynaktan bilgi aldım. O kişi ölmemiştir; o kişi, şu anda istihbarattadır; ölmemiştir. Onun için, o anda hiç kimsenin ölmemesinin... Elbette ki, ölmesini istemiyoruz. Ama, niçin orada kimse kalmamıştır? Bunu da, sayın yetkililere, Yüce Meclisin kürsüsünden duyurmak istiyorum.

İhmal... İnşallah, ihmal olabilir; ben, böyle temenni ediyorum; çünkü, sabotaj hadisesi, halkın ümitsizlik ve devamlı panik halinde olmasına sebep olacaktır; bu da, Kırıkkale halkı için devamlı korku demektir.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; perşembe günü saat 09.00'da meydana gelen ufak çaplı patlamadan sonra, saat 15.30'da, büyük patlamayla, Kırıkkale'deki asıl facia meydana gelmiştir. Bundan sonra ne olmuştur; vatandaş, aynı gün, saat 09.00'da şehri terk etmiş; ama, bir başka tehlike baş göstermiştir; açlık, susuzluk ve barınma ihtiyacı...

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; işbaşındaki Hükümet, Kırıkkale yanarken, halk, evini terk edip dağlara çıkarken ne yapmıştır? Teşekkür ediyorum, sayın bakanlarım oraya gelmişlerdir, Sayın Cumhurbaşkanım da gelmiştir; ama, aynı gün, tecrübeli bir politikacı olan Cumhurbaşkanı Sayın Demirel, oradaki resmî yetkiliye -ismini vermiyorum- “sayın yetkili, evet, tekniği ben biliyorum, fabrika yanmıştır; ama, bu vatandaş nerede yatacaktır, karnını nerede doyuracaktır; bunun cevabını istiyorum” demiştir; ama, aynı gün, vatandaşa çare bulunamamıştır; çünkü, Kızılay, o gün, saat -09.00'da patlama olmuş- 11.00'de, 12.00'de gelmesi icap ederken, ancak, ertesi gün -yani, cuma günü- sembolik birtakım çadırlarla Kırıkkale'ye gelebilmiştir; ama, Kırıkkale halkının yalnız olmadığını, devletin bir belediye başkanı, Ankara'nın bağrı yanık Melih Gökçek'i, bütün Ankara'yı seferber etmek suretiyle, Kırıkkale'nin aç ve susuzluktan yanan evladının bağrına yetişmiştir. (RP sıralarından alkışlar) Onun için, Sayın Melih Gökçek'e, Altındağ Belediye Başkanına, Keçiören Belediye Başkanına, Kırşehir Belediye Başkanına ve Çorum Belediye Başkanına, Kırıkkale halkı adına teşekkür ediyorum arkadaşlar. (RP sıralarından alkışlar) Bakanlarımıza da teşekkür ediyorum, bizimle beraber oldular; ama, gönül isterdi ki, Kızılay'ı da arkalarından getirebilsinler.

Sayın arkadaşlar, aylar önce, 15.12.1996 tarihinde, şimdi de Bakanımız olan Sayın Yalım Erez'den şöyle bir ricada bulunmuştum: “Sayın Başkan, değerli milletvekilleri, Sayın Bakanım; son günlerde buralara atama yapılacaktır. Sayın Bakanım, milletvekili olarak size bir teklifimiz var, size şu teklifi veriyoruz: Biz, size karışmıyoruz; yalnız, bizim sizden ricamız, Makine Kimyayı çok iyi bilen kadroları işbaşına getiriniz. Çünkü, şu anda -yani 15.12.1996 tarihi itibariyle- Makine Kimyanın başındaki -yani Kırıkkale'deki- tüm müdürler, genel müdürler ve genel müdür yardımcıları, dışarıdan, OSTİM'den tutulmuş, bir başka tezgâhın başından tutulmuş; ömründe Makine Kimyada çalışmamış insanlar oraya getirilmiştir. Kırıkkale çan çalmaktadır. Bir gün Kırıkkale yanarsa bunun hesabını ödemek durumundasınız” demiştim. Sayın Erez, sağ olsun; o günlerde bir rötuş yapıldı; ama, bizim için yine bir şanstır; aynı bakan, “Güçlü Bakan” yine buradadır. Buradan sesleniyorum...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Sayın Korkmaz, lütfen, konuşmanızı bitirir misiniz; 1 dakika veriyorum.

MİKAİL KORKMAZ (Devamla) - Bitiriyorum.

Acilen, şu anda Kırıkkale'yi altüst eden mühimmat fabrikasının başında bulunan genel müdür ve genel müdür yardımcısı görevden alınmazsa, Kırıkkale'de büyük hadiseler olur. Devletin kürsüsünden, vatandaşın kürsüsünden, Sayın Bakanım, sizlerden rica ediyorum.

Basında çıkan iki konuya daha değinmek istiyorum. Bir tanesi, Çelik Fabrikası Müdürü Murat Yılmazer. Murat Yılmazer, ömrünü Makine Kimyaya vermiş; Türkiye'deki on kimyacıdan bir tanesidir. Bir başka husus; Sayın Ahmet Sarı, genel müdür yardımcısıdır; yirmi yılını Makine Kimyada teftiş kurulunda geçirmiştir. Barut fabrikasının müdürü Sayın Hüseyin Kaplan ömrünü Makine Kimyada geçirmiştir. Daha sonraki değişmeyenlerle mukayese ettiğiniz zaman, bunlar, alnından öpülecek insanlardır. Onun için, ben diyorum ki, Makine Kimya bir yangındır; Sayın Bakanım, acilen tedbir alınız.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Tamam efendim, teşekkür ederim.

MİKAİL KORKMAZ (Devamla) - Kırıkkale yangın alanı haline gelmiştir. İşçinin ve esnafın yanına gidiniz, destek olunuz. Hepinize teşekkür ediyorum.

BAYRAM FIRAT DAYANIKLI (Tekirdağ) - İşiniz kadrolaşmak.

MİKAİL KORKMAZ (Devamla) - Arkadaşlar, mal meydandadır, her şey meydandadır, kadrolarınız da meydandadır. (RP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN - Tamam Sayın Korkmaz, teşekkür ederim.

3. - Kırıkkale Milletvekili Hacı Filiz'in, Kırıkkale'de meydana gelen patlamaya ilişkin gündemdışı konuşması ve Sanayi ve Ticaret Bakanı E. Yalım Erez'in cevabı

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, yine aynı konuda, Kırıkkale'de meydana gelen patlamayla ilgili gündemdışı son söz, Kırıkkale Milletvekili Sayın Hacı Filiz'e verilmiştir.

Buyurun. (DYP sıralarından alkışlar)

Sizin de süreniz 5 dakika Sayın Filiz.

HACI FİLİZ (Kırıkkale) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Kırıkkale İlimizde 3 Temmuz Perşembe günü Makine Kimya Kurumu Mühimmat Fabrikasına bağlı İmlâ İşletmesinde meydana gelen patlamayla ilgili görüşlerimi arz etmek için huzurunuzdayım. Bu vesileyle, hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Patlamada hayatını kaybeden vatandaşlarımıza Allah'tan rahmet, kederli ailelerine başsağlığı diliyorum. Yine, aynı olayda yaralananlara acil şifalar diliyor, bütün hemşerilerime geçmiş olsun diyorum.

Kırıkkale, 250 bin nüfusa sahip. 1924 yılında Kırıkkale'de kurulan askerî fabrikalar sayesinde oluşmuş bu nüfus. 1950'li yıllarda Makine Kimya Kurumu kurulmuş ve askerî fabrikalar buraya devredilmiş. Bu askerî fabrikalarda, 1940'lı yıllarda, dünyanın en kaliteli çeliği ve namluları üretilmiş; yine, 1940'lı yıllarda, uçak imalatı gerçekleştirilmiş. Tekstil makineleri, takım tezgâhı, çelik çekme boru, elektrik sayaçları, dişli, demir-çelik sac mamulleri burada üretilmiş -ilk defa Makine Kimya Kurumunun ürettiği mamuller- Ordumuzun mühimmat, silah, roket ve patlayıcı madde ihtiyaçları burada üretilmiş.

Mühimmat fabrikasının imlâ bölümü, daha önce de Kırıkkale'de tehlike yaratmış. İlk kurulan imlâ fabrikasının kazan dairesinde patlama olmuş 13 Temmuzda ve bu patlamada 7 itfaiye erimiz şehit olmuş. Yine, 3 Temmuz Perşembe günü saat 09.00 sularında meydana gelen patlamayla ise, halk sokağa dökülmüş, patlamaların devam etmesi ve öğleden sonraya doğru meydana gelen büyük patmayla da 10 bine yakın işyeri, 60 bine yakın ev büyük bir hasar görmüştür.

Değerli milletvekilleri, Kırıkkale'deki 250 bin nüfusun 15-20 bin civarı Ankara'ya ve Kırıkkale girişindeki Karacalı ve Kırıkköy çevresine; yüzde 80'e yakını ise, Kırıkkalemizin ilçelerine, beldelerine ve köylerine yerleşmişlerdir. Bu ilçelerimize yerleşen yüzde 80 nüfusa bakan ilçe kaymakamlarına, belediye başkanlarına, belde başkanlarına ve 173 muhtarımıza huzurunuzda minnetlerimi sunuyorum. Yine, Kırıkkale girişine yerleşen kişilere ise, Ankara Belediyesi, Keçiören, Çankırı, Çorum ve Kırşehir Belediyelerinin yaptığı yardımlardan dolayı, yine, huzurunuzda, bu kuruluşlara da minnetlerimi sunuyorum.

Değerli milletvekilleri, mühimmat fabrikasının imlâ bölümü yapılana kadar, Makine Kimyaya ait olan Kırıkkale'deki Nitrosan, Çeliksan, Çelbor ve pirinç fabrikaları da faaliyetlerini en düşük düzeyde tutmak zorunda kalacaklardır. Mühimmat fabrikasının imlâ bölümü yapılmadığı takdirde...

Çeliksanda 765 işçi, Çelborda 191 işçi, Nitrosanda 397, Pirinçsanda 429 kişi, mühimmat fabrikasında ise 1 922 kişi çalışmaktadır. Bu işçilerin zor durumda kalmaması için, mühimmata bağlı imlâ fabrikası, en kısa sürede -Makine Kimyaya alınmış olan- Bedesten'de kurulmalıdır; yani, Kırıkkale'nin 10-15 kilometre ilerisine götürülmelidir.

Yine, imlâ fabrikasının faaliyete geçmesi ne kadar gecikirse, diğer fabrikaların çalışması da o kadar sekteye uğrayacaktır. Pirinç fabrikasında, uçak bombalarının iç aksamlarındaki pirinç ve bronz malzemeleri üretilir. Çeliksanda, 5 bin librelik, 2 bin librelik uçak bombalarının gövdeleri; Çelborda, 5 bin ve 2 bin librelik uçak bombalarının gövde boru imalatı yapılmaktadır. Nitrosan fabrikası ise, mühimmata barut üretmektedir. Mühimmat fabrikasının durması demek, bu 4 fabrikanın da durması demektir. Bu patlamalar sonucunda, mühimmat fabrikasına bağlı imlâ işletmesi tamamen yok olmuştur. Binalarda ve işyerlerinde büyük hasarlar meydana gelmiş, esnaf, sanatkârlar ve işçilerimizle birlikte bütün Kırıkkale halkının durumu içler acısıdır. Devlet, Kırıkkale'ye acil olarak elini uzatmalıdır.

Biz, Doğru Yol Partisi olarak, konuya gerekli hassasiyeti göstermekteyiz. Bunun için, 7 Temmuz 1997 günü, iki kanun tekifini Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunmuş bulunuyoruz. Kanun teklifinin birincisi, Kırıkkale İlinde, mühimmat fabrikasında meydana gelen patlamada zarar görenlerin gelir, kurumlar ve geçici vergilerinin affını içermektedir.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Size de 1 dakika eksüre veriyorum, lütfen bitirin; uzatmayacağım süreyi.

Buyurun Sayın Filiz.

HACI FİLİZ (Devamla) - İkinci teklifimiz ise, Kırıkkale İlimizin kalkınmada öncelikli yöreler kapsamına dahil edilmesini içermektedir. Tarafımızdan verilen her iki kanun teklifinin ivedilikle yasalaşması gerekmektedir. Bu konuda bütün grupların aynı görüşte olduğuna inanıyoruz.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Kırıkkale insanı, diken üstünde değil, bomba üstünde oturmaktadır. İmlâ fabrikası, Kırıkkale uzağına taşınmalıdır. Kırıkkale'nin zarar gördüğü bu açığın kapanması için, organize sanayi bölgesinin altyapısı yıl sonuna kadar bitirilmelidir. Kırıkkale Üniversitesinin fakülte binalarının yapılmasının hızlandırılması için, ek ödenek acilen gönderilmelidir. Kalkınmada öncelikli il olmamız kararını, Bakanlar Kurulu da alabilir.

Sözlerime son verirken, bütün Kırıkkaleli hemşerilerime geçmiş olsun diyor, hepinizi saygı ve sevgiyle selamlıyorum. (DYP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN - Teşekkür ederim Sayın Filiz.

4. - Sanayi ve Ticaret Bakanı E. Yalım Erez'in; Kırıkkale Milletvekili Recep Mızrak, Mikail Korkmaz ve Hacı Filiz'in, Kırıkkale'de meydana gelen patlamaya ilişkin gündemdışı konuşmalarına cevabı

BAŞKAN - Sayın Bakan?.. Cevap vereceksiniz_

Evet, üç gündemdışı konuşmaya Sanayi ve Ticaret Bakanımız cevap verecektir.

Buyurun Sayın Bakan.

SANAYİ VE TİCARET BAKANI E. YALIM EREZ (Muğla) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; 3 Temmuz 1997 Perşembe günü, Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumuna bağlı Mühimmatsan Anonim Şirketinin imlâ işletmesinde meydana gelen infilakla alakalı söz almış bulunuyorum. Hepinizi saygıyla selamlarım.

İmlâ işletmesi, Mühimmatsan Anonim Şirketine bağlı ve Türk Silahlı Kuvvetlerinin ihtiyacı olan 35 milimetreden 203 milimetreye kadar çeşitli çapta mühimmat ile Türk Hava Kuvvetlerinin ihtiyaç duyduğu 500 ve 2 000 librelik uçak bombalarının infilak maddesi olan TNT'nin dolumunun yapıldığı tesistir. Söz konusu tesiste, yaklaşık 450 işçi ve memur, personel olarak çalışmaktadır.

Biraz evvel arkadaşlarımın da ifade ettiği gibi, kaza, 3 Temmuz 1997 Perşembe günü sabahı, saat 08.50'de, 500 librelik bir bombanın dolumu sırasında meydana gelmiştir, bir yangınla başlamıştır; fakat, kısa zamanda, bombanın infilakıyla, itfaiyenin müdahale etme imkânı ortadan kalkmıştır. Olay üzerine fabrika derhal boşaltılmış; Kırıkkale Valiliğine, Bakanlığımıza, Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumuna, Cumhurbaşkanlığına, Genelkurmay Başkanlığına ve Başbakanlığa bilgi verilmiştir. Olayın niteliği itibariyle karadan müdahale edilemediğinden, Türk Hava Kurumu ve Orman Bakanlığından da yardım istenmiştir.

Olayın duyulması üzerine, başta Millî Savunma Bakanımız Sayın İsmet Sezgin, İçişleri Bakanımız ve ben, hemen olay yerine gittik. Türk Hava Kurumundan gelen uçaklar, maalesef, su ikmali ve arazinin olumsuzluğu nedeniyle, yangına fazla bir müdahalede bulunamadılar. Orman Bakanlığına ait 3 helikopter, saat 15.30'a kadar 16 sorti yaparak, hem söndürme hem soğutma faaliyetlerine devam ederken, saat 15.30 civarında meydana gelen büyük bir patlamanın sonucunda bu 3 helikopter hasara uğradığından çalışamaz duruma geldiler ve Valilik bünyesinde kurulan kriz merkezinin çalışmaları sonucunda, şehir, anında boşaltıldı.

Hepinizin malumu olduğu gibi, 200 bin nüfusu olan bir şehrin iki saat içerisinde boşaltılması kolay bir olay değildi; ancak, bu boşaltmayı başarıyla yapan, başta Kırıkkale Valisi ve Belediye Başkanı olmak üzere Kırıkkale halkına, huzurlarınızda şükranlarımı sunuyorum.

Yine, şehrin boşaltılmasıyla meydana gelecek sorunların hallinde üstün bir gayret gösteren devletin tüm birimlerine, Kızılaya, civar belediyelere, Ankara Büyükşehir Belediye Başkanına, Ankara'nın ilçe belediye başkanlarına da huzurlarınızda teşekkür ediyorum.

4 Temmuz 1997 günü, İsrail'den gelen 2 söndürme helikopteriyle söndürme çalışmaları devam etmiş ve yangın, saat 15.00'te yerden de müdahale edilerek, saat 20.00'de tamamen söndürülmüştür.

Tabiî, bu gibi olaylarda, sabotaj da ihtimallerden bir tanesidir. Bu konuda gerekli çalışmalar, gerek Kırıkkale Savcılığı gerek Makine Kimya yetkilileri ve gerekse Sanayi ve Ticaret Bakanlığı müfettişlerince yürütülmektedir. Ancak, şunu ifade edeyim ki, olayın oluş yeri ve oluş şekli itibariyle, sabotaj ihtimali, en zayıf ihtimal olarak gözükmektedir. İlk belirlemelere göre, olayın, tamamen prosesten meydana gelen bir ihmal yahut hata sonucu olduğu anlaşılmıştır.

Yangın, maalesef, imla tesisini, ilk belirlemelere göre, tamamen ortadan kaldırmıştır; ancak, 95 ton TNT ihtiva eden mühimmat -bu büyük yangına rağmen- kurtarılmıştır. Olayın bitiminden itibaren sürdürülen yoğun çalışmalarla, şu an itibariyle infilak bölgesinde depolanmış halde bulunan bütün bombalar, bu akşam itibariyle askerî depolara intikal ettirilmiş olacaktır.

Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu, Kırıkkale Emniyet Müdürlüğü, Almanya ve Fransa'dan gelen uzmanlar ile Türk Silahlı Kuvvetleri uzmanlarından oluşturulan imha ekipleri marifetiyle, Kırıkkale'de, meskûn mahallere olay sırasında fırlamış bombalar tespit edilip zararsız hale getirilmektedir. Ayrıca, bu ekipler marifetiyle, büyük tahrip gören imlâ tesislerine yaklaşılarak, tesisteki -imali uzun zaman gerektiren- kazanların kullanılabilirlik durumları da araştırılmaktadır.

Sonuç olarak, bu olayın Türk Silahlı Kuvvetleri için mühimmat üretimine menfi etkisinin asgarîye indirilmesi maksadıyla, Makine Kimyaya bağlı diğer fabrikalarda, düşük kapasiteyle dahi olsa, bu imalatın sürdürülme çalışmalarına ve yeni işletme tesislerinin meskûn mahallerin dışında bir alanda oluşturulması için gerekli çalışmalara başlanmıştır.

Bu arada, Kırıkkale Valiliği tarafından oluşturulan 50 birimlik bir hasar tespit komisyonu vasıtasıyla, zarar gören vatandaşların hasarları ve zararları tespit edilmektedir; bunlar da Hükümetimiz tarafından karşılanacaktır.

Bu olayın olmaması arzu edilirdi; tabiî, ülkemiz için üzüntü verici bir olay; ancak, böyle büyük bir olaya rağmen can kaybının az olması, olayın sevindirici bir yanı. Huzurlarınızda, hayatını kaybedenlere Tanrı'dan rahmet, yakınlarına başsağlığı diliyorum.

Türk Devleti, büyük bir devlettir; bu tesislerin daha iyisini en kısa zamanda kurup üretime geçirecektir. Yine, huzurlarınızda, yeni tesisin kurulması için, bugün, 250 milyar liralık bir yardımla, yardım kampanyası başlatan Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğine de teşekkür etmeyi bir borç biliyor; hepinizi, sevgi ve saygıyla selamlıyorum. (ANAP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN - Teşekkür ederim Sayın Bakan.

Gündemdışı konuşmalar cevaplandırılmıştır.

Başkanlık olarak biz de, bu elim kazada hayatını kaybeden vatandaşlarımıza Tanrı'dan rahmet, yaralılara acil şifalar diliyoruz ve memleketimizin, milletimizin başı sağ olsun diyoruz.

URLhttp://www.tbmm.gov.tr/tutanak/donem20/yil2/bas/b117m.htm (TBMM)

Dosyalar

İlgili Kayıtlar

Endüstriyel Kazalar

Yorumlar